Ευθύνη Ασφαλιστή και σε περίπτωση έλλειψης άδειας ικανότητας (1) λόγω αφαίρεσης εξαιτίας διοικητικής ποινής
Ο συγκεκριμένος όρος του άρθρ.25 παρ.6 της Κ4/΄585/78 ΑΥΕ όρο εξαίρεσης ασφαλιστικής κάλυψης, λόγω της ασάφειάς του, αναφορικά με το πότε ο οδηγός θεωρείται ότι δεν έχει κατά νόμο άδεια οδηγήσεως, ερμηνευόμενος κατά τα άρθρα 173 και 200ΑΚ, δεν καταλαμβάνει και τη ζημία την οποία προκαλεί ο οδηγός, ο οποίος κρίθηκε αρμοδίως ικανός για την οδήγηση του ζημιογόνου αυτοκινήτου, πλην όμως του έχει αφαιρεθεί προσωρινά με διοικητική απόφαση για παράβαση του ΚΟΚ η άδεια οδήγησης, διότι τα μέρη απέβλεψαν κυρίως στο γεγονός ότι ο οδηγός κατά το χρόνο του ατυχήματος είχε τη, σύμφωνα με το νόμο, δυνατότητα να οδηγεί αυτοκίνητο της κατηγορίας που ανήκει και το ασφαλισμένο (ζημιογόνο) αυτοκίνητο.
Απορρίπτεται ως αβάσιμος ο εκ του άρθρ. 559 αρ.1 ΚΠολΔ λόγος αναίρεσης με το οποίο προσάπτεται η αιτίαση ότι το Εφετείο, με την κρίση του αυτή εσφαλμένα ερμήνευσε κατά τα άρθρα 173 και 200 ΑΚ τον ως άνω συμβατικό όρο, καθ’ όσον, κατά την αληθινή βούλησή τους τα συμβληθέντα μέρη απέβλεπαν όχι μόνον στην πραγματική ικανότητα του ασφαλισμένου να οδηγεί κατά το χρόνο κατάρτισης της ασφαλιστικής σύμβασης αλλά και στη διατήρηση της ικανότητας αυτής και στην κατοχή νόμιμης άδειας ικανότητας οδηγού κατά το χρόνο του ατυχήματος, διότι η αφαίρεση της άδειας ικανότητας οδηγού για ορισμένο χρόνο, σημαίνει ανικανότητα του οδηγού να οδηγεί κατά τον αντίστοιχο χρόνο.
Σχόλια – Παρατηρήσεις
1) Απορριπτέος κρίθηκε ο σχετικός λόγος αναίρεσης που αποδίδει στην προσβαλλόμενη απόφαση την πλημμέλεια από το άρθρο 559 αριθμ 1 Κ.Πολ.Δ. με την αιτίαση ότι το Εφετείο παραβίασε τις διατάξεις των άρθρων 361 του Α.Κ, 189, 192 του Ε.Ν, 10 του Ν 489/1976 και 25 της Κ4 Υ.Α. με τις παραδοχές ότι δεν είχε δικαίωμα αναγωγής κατά του ασφαλισμένου της οδηγού του ζημιογόνου αυτοκινήτου παρά το ότι έγινε δεκτό ότι ο ως άνω οδηγός κατά την οδήγηση δεν είχε την προβλεπόμενη από το νόμο άδεια ικανότητας οδηγού για την κατηγορία του αυτοκινήτου που οδηγούσε και είχε συμφωνηθεί με όρο της σύμβασης ασφαλίσεως ότι στην περίπτωση αυτή αποκλείεται ο ασφαλισμένος από την ασφάλιση. ‘Όπως, όμως, προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση το Εφετείο δεν δέχτηκε, ότι η αναιρεσείουσα δεν είχε δικαίωμα για εναγωγή του ασφαλισμένου της οδηγού, αλλά ότι το δικαίωμα αυτό ασκήθηκε καταχρηστικά. Κατά συνέπεια ο ανωτέρω λόγος της αναίρεσης είναι αβάσιμος και ως εκ τούτου απορριπτέος. ΑΠ 581/2010 ΕΣυγκΔ 2010/93
Αναιρείται κατ΄άρθρ.559 αριθμ.1 περ. α’ του Κ.Πολ.Δ. Εφετειακή απόφαση, για παραβίαση διατάξεων του ουσιαστικού δικαίου (άρθρ. 94 ΚΟΚ αλλά και του άρθρ. 361 ΑΚ), καθόσον δέχθηκε, αφενός μεν ότι, ο οδηγός που κατείχε αλβανική άδεια ικανότητας οδήγησης γνώριζε κατά τεκμήριο να οδηγεί, αφετέρου δε ότι, τα συμβαλλόμενα μέρη (ασφαλιστής και ασφαλισμένος, περιλαμβάνοντας τον σχετικό εκ του άρθρ.25 παρ.6 της Κ4/΄585/78 ΑΥΕ όρο εξαίρεσης ασφαλιστικής κάλυψης, αποβλέπουν κυρίως στο γεγονός αν ο οδηγός είναι ικανός να οδηγεί αυτοκίνητο της ίδιας κατηγορίας με το ασφαλισμένο και όχι στο τυπικό στοιχείο της αναγνώρισης της αλλοδαπής άδειας από την αρμόδια ελληνική αρχή. ΑΠ 1728/2013 ΕΣυγκΔ 2013/429
Κείμενο Απόφ. ΑΠ 584/2014
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Επειδή από τη διάταξη του άρθρου 559 αρ. 1 εδ α ΚΠολΔ επιτρέπεται αναίρεση και αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου στον οποίο περιλαμβάνονται και οι ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών. Ο κανόνας παραβιάζεται κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, είτε με ψευδή ερμηνεία η οποία υπάρχει όταν αποδίδεται στον κανόνα έννοια διαφορετική από την αληθινή, είτε με μη ορθή εφαρμογή η οποία συντελείται όταν εφαρμόζεται κανόνας, ενώ δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του, ή όταν δεν εφαρμόζεται κανόνας ενώ έπρεπε, ή όταν εφαρμόζεται εσφαλμένως. Στη περίπτωση που το δικαστήριο έκρινε κατ’ ουσίαν την υπόθεση η παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου κρίνεται ενόψει των πραγματικών περιστατικών που ανελέγκτως δέχθηκε ότι αποδείχθηκαν το δικαστήριο της ουσίας και της υπαγωγής αυτών στο νόμο και ιδρύεται ο λόγος αυτός αναίρεσης αν οι πραγματικές παραδοχές της απόφασης καθιστούν φανερή την παραβίαση. Εξ άλλου, με την παρ 6 του άρθρου 25 της ΚΑ/585/1978 απόφασης του Υπουργού Εμπορίου (ΦΕΚ 795/1978) που εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 6 παρ 5 ν. 489/ 1976 «περί υποχρεωτικής ασφαλίσεως της εξ αυτοκινήτων αστικής ευθύνης», ορίζεται ότι αποκλείονται της ασφαλίσεως ζημίας προξενούμενου υπό οδηγού μη έχοντος την υπό του νόμου δια την κατηγορίαν του οχήματος το οποίον οδηγεί προβλεπόμενη άδεια οδηγήσεως». Εξ άλλου, κατά το άρθρο 173 του ΑΚ κατά την ερμηνεία της δηλώσεως βουλήσεως αναζητείται η αληθινή βούληση χωρίς προσήλωση στις λέξεις, κατά δε το άρθρο 200ΑΚ οι συμβάσεις ερμηνεύονται, όπως απαιτεί η καλή πίστη αφού ληφθούν υπόψη και τα συναλλακτικά ήθη. Από τις παραπάνω διατάξεις προκύπτει, ότι ο συμβατικός όρος μεταξύ του ασφαλισμένου και του ασφαλιστή περί αποκλειστικής ευθύνης του τελευταίου σε περίπτωση οδηγήσεως αυτοκινήτου χωρίς την προβλεπόμενη άδεια οδηγήσεως, πρέπει να ερμηνεύεται σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις των άρθρων 173 και 200ΑΚ. Η παραβίαση των ερμηνευτικών διατάξεων των άρθρων 173 και 200ΑΚ προϋποθέτει δικαιοπραξία ή σύμβαση της οποίας παραλείφθηκε η ερμηνεία, καίτοι διαπιστώθηκε ανελέγκτως, έστω και εμμέσως, κενό ή αμφιβολία ως προς τη δήλωση βουλήσεως των δικαιοπρακτούντων είτε ερμηνεύτηκε κακώς. Στην περίπτωση αυτή οι εν λόγω κανόνες παραβιάζονται, όταν το δικαστήριο παραλείπει να προσφύγει σ’ αυτούς για να διαπιστώσει την αληθινή βούληση των συμβαλλομένων ή όταν προβαίνει σε κακή εφαρμογή τους ή όταν παραλείπει ν’ αναφέρει στην απόφασή του πραγματικά περιστατικά από τα οποία προκύπτει η εφαρμογή τους.
Στην προκειμένη περίπτωση, η προσβαλλόμενη απόφαση δέχθηκε τ’ ακόλουθα αναφορικά με την παρεμπίπτουσα από 7-2-2007 αγωγή της αναιρεσείουσας ασφαλιστικής εταιρίας. «Κατά τον 3ο όρο του επικαλούμενου από την παρεμπιπτόντως ενάγουσα ασφαλιστική εταιρία υπ’ αριθ. …/1-10-2005 ενιαίου ανανεωτηρίου ασφαλιστικού συμβολαίου του με αριθμό κυκλοφορίας … αυτοκινήτου, ιδιοκτησίας του παρεμπιπτόντως εναγομένου Ε. Φ., ο ασφαλιζόμενος έχει λάβει γνώση και αποδέχεται τους ενιαίους όρους του ασφαλιστηρίου αστικής ευθύνης αυτοκινήτου (ΦΕΚ 795/8-4-1978), δηλαδή τους όρους της ΚΑ/585/ 8-4-1978 αποφάσεως του Υπουργού Εμπορίου , που έχει εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 6 παρ 5 του ν. 489/1976. Κατά δε το άρθρο 25 αρ 6 της ανωτέρω Υπουργικής αποφάσεως «αποκλείονται της ασφαλίσεως ζημίας προξενούμενου υπό οδηγού μη έχοντος την υπό του νόμου και δια την κατηγορίαν του οχήματος το οποίον οδηγεί προβλεπόμενη άδεια οδηγήσεως». Ο συμβατικός αυτός όρος, που αποτελεί την κάλυψη της αστικής ευθύνης η συνομολόγηση του οποίου παρέχει στον ασφαλιστή δικαίωμα αναγωγής κατά του ασφαλισμένου του μπορεί να γίνει είτε με την ενσωμάτωσή του στη σύμβαση ασφαλίσεως, είτε με την παραπομπή της συμβάσεως ασφαλίσεως στους όρους της ΚΑ/586/5-4-1978 αποφάσεως του Υπουργού Εμπορίου, που έχει δημοσιευθεί στο 795 ΦΕΚ (τεύχος ΑΕ και ΕΠΕ) ή με παραπομπή απευθείας στο ΦΕΚ που περιέχει την Υπουργική αυτή απόφαση με όλους τους όρους της. Ο εν λόγω όρος, λόγω της ασάφειάς του, αναφορικά με το πότε ο οδηγός θεωρείται ότι δεν έχει κατά νόμο άδεια οδηγήσεως, ερμηνευόμενος κατά τα προεκτεθέντα κατά τα άρθρα 173 και 200ΑΚ, όπως απαιτεί η καλή πίστη, αφού ληφθούν υπόψη και τα συναλλακτικά ήθη, δεν καταλαμβάνει και τη ζημία την οποία προκαλεί ο οδηγός, ο οποίος κρίθηκε αρμοδίως ικανός για την οδήγηση του ζημιογόνου αυτοκινήτου, πλην όμως του έχει αφαιρεθεί προσωρινά με διοικητική απόφαση για παράβαση του ΚΟΚ η άδεια οδήγησης, διότι τα μέρη απέβλεψαν κυρίως στο γεγονός ότι ο οδηγός κατά το χρόνο του ατυχήματος είχε τη, σύμφωνα με το νόμο, δυνατότητα να οδηγεί αυτοκίνητο της κατηγορίας που ανήκει και το ασφαλισμένο (ζημιογόνο) αυτοκίνητο. Σημειωτέον, ότι η άδεια ικανότητας οδήγησης που κατείχε ο οδηγός του ζημιογόνου στο ένδικο ατύχημα …ΙΧΕ αυτοκινήτου Ε. Φ. που έλαβε χώρα στις 22-10-2005 του είχε αφαιρεθεί από την Τροχαία Ηρακλείου την 15-8-2005 για χρονικό διάστημα τριών (3)μηνών για παράβαση του άρθρου 42 Ν. 2696/1999.
Έτσι που έκρινε η προσβαλλόμενη απόφαση δεχθείσα ότι η ένδικη ασφαλιστική σύμβαση κάλυπτε την περίπτωση του οδηγού του οποίου του είχε αφαιρεθεί προσωρινά η σχετική άδεια, ορθά ερμήνευσε κατά τα άρθρα 173 και 200 του ΑΚ, όπως απαιτεί η καλή πίστη αφού ληφθούν υπόψη και τα συναλλακτικά ήθη, τον προαναφερόμενο συμβατικό όρο του υπ αρ…./1-10-2005 ενιαίου ανανεωτηρίου ασφαλιστικού συμβολαίου του ζημιογόνου ως ανωτέρω αυτοκινήτου που ήταν ασφαλισμένο για την προς τρίτους αστική ευθύνη στην ασφαλιστική εταιρία με την επωνυμία «ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ» την ήδη αναιρεσείουσα και ο μοναδικός λόγος της αιτήσεως με τον οποίο προσάπτεται στην προσβαλλόμενη απόφαση η πλημμέλεια από τον αριθμό 1 του άρθρου 559 ΚΠολΔ, διότι το Εφετείο, με την κρίση του αυτή εσφαλμένα ερμήνευσε κατά τα άρθρα 173 και 200ΑΚ τον ως άνω συμβατικό όρο, καθ’ όσον, κατά την αληθινή βούλησή τους τα συμβληθέντα μέρη απέβλεπαν όχι μόνον στην πραγματική ικανότητα του ασφαλισμένου να οδηγεί κατά το χρόνο κατάρτισης της ασφαλιστικής σύμβασης αλλά και στη διατήρηση της ικανότητας αυτής και στην κατοχή νόμιμης άδειας ικανότητας οδηγού κατά το χρόνο του ατυχήματος, διότι η αφαίρεση της άδειας ικανότητας οδηγού για ορισμένο χρόνο, σημαίνει ανικανότητα του οδηγού να οδηγεί κατά τον αντίστοιχο χρόνο, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.
Επειδή, με βάση τα προεκτιθέμενα, πρέπει να απορριφθεί η με αρ. κατ. 23/2012 αίτηση αναιρέσεως της 632/2011 αποφάσεως του Εφετείου Κρήτης και να καταδικασθεί η αναιρεσείουσα στη δικαστική δαπάνη του αναιρεσίβλητου (άρθρ. 183 ΚΠολΔ) όπως ορίζεται στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει τη με αρ. κατ 23/2012 αίτηση αναιρέσεως της 632/2011 αποφάσεως του Εφετείου Κρήτης και
Καταδικάζει την αναιρεσείουσα ανώνυμη ασφαλιστική εταιρία με την επωνυμία «ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Α.Ε.» στη δικαστική δαπάνη του αναιρεσίβλητου που ορίζει στο ποσό των δύο χιλιάδων επτακοσίων (2.700)ευρώ,
Κρίθηκε