Συνυπαιτιότητα 40% σε επιβάτη λόγω επιβίβασης σε όχημα με Οδηγό εν μέθη – Αυτοδιακινδύνευση και έλλειψη Ζώνης Ασφαλείας – Ψυχική Οδύνη 250.000 ευρώ
1. Πρόσκρουση ΙΧΕ επί σταθμευμένου Φορτηγού
2. Ένσταση Συντρέχοντος Πταίσματος Συνεπιβάτη(ΑΚ 300) Επιβίβαση σε όχημα με Οδηγό εν μέθη – Αυτοδιακινδύνευση Ζώνη Ασφαλείας – Έλλειψη
3. Επικουρικό Κεφάλαιο
Αντισυνταγματικότητα διατάξεων άρθρ. 4 Ν.4092/2012 για τον περιορισμό της ευθύνης του και αντίθετη προς τις Κοινοτικές Οδηγίες
4. Ψυχική Οδύνη 250.000 ευρώ Επιμεριζόμενη:
– ανά 80.000 ευρώ σε κάθε γονέα.
– 50.000 ευρώ στην αδελφή.
– ανά 20.000 ευρώ σε κάθε γιαγιά.
Δημοσιεύεται στην Επιθεώρηση Συγκοινωνιακού Δικαίου τεύχος Δεκέμβριος 2016
Πρόσκρουση ΙΧΕ επί σταθμευμένου Φορτηγού
Αποκλειστική υπαιτιότητα του εν μέθη (1,63 γραμμαρίων ανά λίτρο αίματος) οδηγού ΙΧΕ ο οποίος λόγω μεγάλης ταχύτητας (100 χ/ω), απώλεσε τον έλεγχο του αυτοκινήτου του με αποτέλεσμα να εκτραπεί και να προσκρούσει επί σταθμευμένου φορτηγού οχήματος.
Ένσταση Συντρέχοντος Πταίσματος Συνεπιβάτη
(ΑΚ 300)
Επιβίβαση σε όχημα με Οδηγό εν μέθη – Αυτοδιακινδύνευση (1)
Ζώνη Ασφαλείας – Έλλειψη
Συνυπαίτιος κατά 40% στον θανάσιμο τραυματισμό του κρίθηκε ο συνεπιβάτης επειδή δέχθηκε να επιβιβαστεί στο αυτοκίνητο (μολονότι γνώριζε ότι ο οδηγός, με τον οποίο συνδιασκέδαζε εκείνο το βράδυ, είχε καταναλώσει σημαντική ποσότητα οινοπνεύματος και δεν ήταν ικανός για ασφαλή οδήγηση) και επίσης επειδή δεν χρησιμοποιούσε τη ζώνη ασφαλείας του αυτοκινήτου (άρθρ. 12 § 5 Κ.Ο.Κ.), με αποτέλεσμα, όταν έγινε η πρόσκρουση του αυτοκινήτου στο φορτηγό και ύστερα οι περιστροφές του ανωτέρω οχήματος, να μην παραμείνει σταθερός στο κάθισμα του συνοδηγού, αλλά να χτυπήσει το κεφάλι του εντός της καμπίνας του αυτοκινήτου και στη συνέχεια να εκτιναχθεί έξω από το αυτοκίνητο, με αποτέλεσμα να προσκρούσει στο οδόστρωμα και να υποστεί έτσι τις κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις που προκάλεσαν το θάνατο του.
Σημειώνεται ότι όταν συντρέχει περίπτωση συνυπαιτιότητας του παθόντος στην επέλευση της ζημίας του από διαφορετικές αιτίες, τότε δεν απαιτείται το δικαστήριο να προσδιορίζει ιδιαιτέρως το ποσοστό συνυπαιτιότητας ξεχωριστά για κάθε μια από τις αιτίες, αλλά αρκεί ο καθορισμός της βαρύτητας του πταίσματος και του ποσοστού μείωσης του ποσού της αποζημίωσης μία φορά, στην οποία λαμβάνονται υπόψη όλες οι αιτίες.
Επικουρικό Κεφάλαιο
Αντισυνταγματικότητα διατάξεων άρθρ. 4 Ν.4092/2012 για τον περιορισμό της ευθύνης του και αντίθετη προς τις Κοινοτικές Οδηγίες (2)
Ο περιορισμός της ευθύνης του Επικουρικού Κεφαλαίου είναι αντίθετος στις υπερνομοθετικής ισχύος επιταγές της Οδηγίας 2009/103/ΕΚ, «σχετικά με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από π]ν κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων και τον έλεγχο της υποχρεώσεως προς ασφάλιση αυτής», αφού η υποχρέωση του Επικουρικού Κεφαλαίου για αποζημίωση τόσο για υλικές ζημίες όσο και για σωματικές βλάβες – στις οποίες υπάγεται και η αξίωση για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής δεν μπορεί να είναι κατώτερη από τα ελάχιστα όρια ασφαλιστικής κάλυψης. Ο παραπάνω περιορισμός είναι αντίθετος και στη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της αναλογικότητας (άρθρ. 25 § 1 εδ. δ’ του Συντάγματος, αφού δεν ήταν αναγκαίος ούτε πρόσφορος για την προστασία του Επικουρικού Κεφαλαίου, η οποία θα μπορούσε να επιτευχθεί με την προληπτική επιτήρηση και τον έλεγχο των ασφαλιστικών εταιρειών, αλλά και την μέριμνα για την ελαχιστοποίηση των οχημάτων που κυκλοφορούν ανασφάλιστα . Πέραν όμως όλων των παραπάνω, η προβλεπόμενη αναδρομική ισχύς του περιορισμού σε ήδη γεννημένες αξιώσεις κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου (πλην εκείνων που είχαν ήδη επιδικασθεί με οριστική απόφαση) είναι αντίθετη στην υπερνομοθετικής ισχύος διάταξη του άρθρ. 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των θεμελιωδών Ελευθεριών («ΕΣΔΑ»/κυρώθηκε με το ν.δ. 53/1974), καθώς και στο άρθρ. 17 του Συντάγματος.
Ψυχική Οδύνη 250.000 ευρώ
Επιμεριζόμενη:
– ανά 80.000 ευρώ σε κάθε γονέα.
– 50.000 ευρώ στην αδελφή.
– ανά 20.000 ευρώ σε κάθε γιαγιά.
Έξοδα Κηδείας
Η αξίωση για την επιδίκαση των εξόδων κηδείας, (μετά τη μείωση τους κατά το ποσοστό της συνυπαιτιότητας του θανόντος), ανήκει στον πρώτο των εναγόντων της κύριας αγωγής, ο οποίος και κατέβαλε αυτά. Το επιδικαζόμενο ποσό δεν καλύφθηκε από το ΙΚΑ στο οποίο ήταν ασφαλισμένος ο πρώτος των εναγόντων, αφού δεν χορηγούνται έξοδα κηδείας για έμμεσα ασφαλισμένα μέλη όταν ο άμεσα ασφαλισμένος είναι στη ζωή, σύμφωνα με το άρθρ. 32 α.ν. 1846/1951.
Σχόλια – Παρατηρήσεις
1.Ένσταση Συντρέχοντος Πταίσματος Συνεπιβάτη (ΑΚ 300) – Επιβίβαση σε όχημα με Οδηγό εν Μέθη – Αυτοδιακινδύνευση
Αναιρείται Εφετειακή απόφαση κατ΄άρθρ. 559 αρ.1 ΚΠολΔ που απέρριψε ως αβάσιμη την προταθείσα από την αναιρεσείουσα ασφαλιστική εταιρία στην κατ΄έφεση δίκη την ένσταση συντρέχοντος πταίσματος εξ ΑΚ 300 του αποβιώσαντος συνεπιβάτη ο οποίος ευρισκόμενος και ο ίδιος υπό την επίδραση οινοπνεύματος, δέχθηκε να αυτοδιακινδυνεύσει, επιβιβαζόμενος του ζημιογόνου αυτοκινήτου καίτοι γνώριζε ότι ο προστηθείς από τη σύζυγό του οδηγός, τελούσε υπό την επίδραση οινοπνεύματος ως συνδιασκεδάζων μετ’ αυτού και δεν είχε ως εκ τούτου την απαιτούμενη σωματική και διανοητική ικανότητα για να οδηγεί. ΑΠ 583/2014, ΕΣυγκΔ 2014/294.
Αναιρείται κατ΄αρθρ.559 αρ.19 ΚΠολΔ Εφετειακή απόφαση για αντιφατικές αιτιολογίες που απέρριψε την σχετική ένσταση συντρέχοντος πταίσματος επιβάτη μοτοσυκλέτας ο οποίος επιβιβάσθηκε σε όχημα, γνωρίζοντας ότι, ο οδηγός ευρίσκετο σε κατάσταση μέθης καθόσον, ενώ στις παρατηρήσεις του αστυνομικού της Τροχαίας που επελήφθη του ενδίκου ατυχήματος και συνέταξε το δελτίο διερευνήσεως μέθης του ως άνω οδηγού, αναφέρεται ότι η εξωτερική εμφάνιση και συμπεριφορά του, πλην της οσμής οινοπνεύματος κατά την εκπνοή του, ήταν κανονική, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο επιβασθείς δεν είχε την δυνατότητα να αντιληφθεί, ότι ο οδηγός (αναιρεσείων) τελούσε υπό την επήρεια κατανάλωσης οινοπνεύματος, ήτοι στοιχεία όλως αντιφατικά μεταξύ των, εξαιτίας των οποίων δεν είναι δυνατός ο αναιρετικός έλεγχος της ορθής ή μη εφαρμογής των ουσιαστικών κανόνων δικαίου των άρθ. 914 και 300 ΑΚ. ΑΠ 412/2015, ΕΣυγκΔ 2015/427.
Κρίθηκε συνυπαίτια σε ποσοστό 35% η συνεπιβάτης της μοτοσικλέτας εφόσον αποδείχθηκε ότι δέχθηκε να επιβιβαστεί σε όχημα, το οποίο οδηγούσε άτομο που βρισκόταν υπό την επήρεια μέθης, μολονότι γνώριζε την ύπαρξη της μέθης και τη μειωμένη ικανότητά του προς οδήγηση. Μον.Πρ.Θες. 2014, ΕΣυγκΔ 2014/542, Μον.Πρ.Αθ. 2132/2014, ΕΣυγκΔ 2016/402.
Contra Νομολογία
Από κανένα αποδεικτικό στοιχείο δεν προέκυψε ότι είχε γίνει αντιληπτό τόσο από τους επιζήσαντες όσο και από τον θανόντα συνεπιβάτη, οι οποίοι ήσαν μαζί με τον οδηγό του οχήματος σε γαμήλια δεξίωση, ότι αυτός είχε κάνει χρήση αλκοόλ, , η οποία τους ήταν γνωστό ότι του απαγορευόταν λόγω των προβλημάτων υγείας του (καρκινοπαθής, υποβαλλόμενος σε χημειοθεραπεία). Επιπροσθέτως δεν ήταν εξωτερικά αντιληπτή – λόγω του μετρίου μεγέθους της μέθης – η επίδραση που αυτή είχε στην οδηγική του ικανότητα, πράγμα που αποδείχθηκε συνδυαστικά από το τελικό αποτέλεσμα και τις μετρήσεις στο αίμα του, δίνοντας έτσι εύλογα την εντύπωση στους επιβαίνοντες στο όχημα τους φίλους του ότι, είναι σε καλή κατάσταση, δυνάμενος να οδηγήσει και να μεταφέρει αυτούς ασφαλώς. Απορριπτέα συνεπώς η σχετική ένσταση ως κατ΄ουσίαν αβάσιμη. Εφ.Αθ.650/2013, ΕΣυγκΔ 2015/479.
Αποδείχθηκε ότι η σχέση των δύο ανδρών δεν ήταν τέτοια ώστε, ο θανών συνεπιβάτης να γνωρίζει αν ο οδηγός είχε τις τυπικές προϋποθέσεις (έλλειψη αδείας) για την οδήγηση του ζημιογόνου οχήματος. Ομοίως δεν αποδείχθηκε η εν γένει εξωτερική εικόνα του οδηγού μαρτυρούσε πρόσωπο μειωμένης ικανότητας οδήγησης συνεπεία του οινοπνεύματος, ούτε ότι αμφότεροι συνδιασκέδαζαν, ώστε ο θανών να είναι γνώστης τόσο της ποσότητας αλκοόλ που είχε καταναλώσει ο οδηγός, όσο και της μειωμένης ικανότητάς του προς οδήγηση. Μον.Πρ.Αθ.397/2009, ΕΣυγκΔ 2009/ 518.
2. Επικουρικό Κεφάλαιο – Αντισυνταγματικότητα διατάξεων άρθρ. 4 Ν.4092/2012
για τον περιορισμό της ευθύνης του και αντίθετη προς τις Κοινοτικές Οδηγίες
Για το φλέγον αυτό ζήτημα αναμένουμε την έκδοση απόφασης της Ολομελείας του Αρείου Πάγου, όπου παραπέμφθηκε το ζήτημα με αποφάσεις του Δ Τμήματος και συζητήθηκε την 17η Νοεμβρίου 2016.